Tiêu Gia Xương là một trong những VĐV đua xe đạp có tiếng của Việt Nam những năm 1980 của thế kỷ trước, cùng thời với những tay đua lẫy lừng như Huỳnh Châu, Vĩnh Thành, Tôn Thành Cang hay Trương Kim Hùng... Là "em út" nhưng ông lại có khả năng chuyên môn vượt bậc và được mệnh danh "vua hạng nhì", khi thường xuyên về sau tay đua Huỳnh Châu. Đến đầu thập niên 1990, Gia Xương giã từ vị trí một tay đua để trở thành HLV, dẫn dắt các tay đua trẻ của CLB Thuốc lá Gò Vấp.

HLV Tiêu Gia Xương cùng một số học trò nữ trước đây

Năm 1992, khi phong trào xe đạp tay cầm ngang thu hút khá đông thanh thiếu niên TP HCM, được sự tin tưởng của ông Trần Thanh Ngữ - Trưởng Phòng TDTT quận 1 thời bấy giờ, HLV Tiêu Gia Xương đã trở thành người thầy đầu tiên dẫn dắt đội xe đạp nữ của quận, dưới sự tài trợ của Sunimex. Từ đây, những cái tên gây chú ý của xe đạp nữ Việt Nam ra đời như Tường Vân, Xuân Hồng, Lưu Thị Xuân Mai, Nguyễn Thị Xuân Mai… Với sự thành công của các học trò, năm 1994, ông trở thành HLV đội tuyển xe đạp nữ đầu tiên của Việt Nam tham dự các giải đấu thế giới, khởi đầu là SEA Games 18 tại Chiang Mai - Thái Lan năm 1995.

Nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Huấn luyện TDTT quốc gia 2, nay đã nghỉ hưu - ông Huỳnh Châu - nhớ lại: "Ngày ấy Gia Xương đua khá quyết liệt trong màu áo Công ty Xây dựng 2, còn tôi thuộc biên chế của đội Công an TP HCM. Vì vậy, khi Xương về quận 1 gầy dựng phong trào đua xe đạp nữ, ai cũng tiếc và lo vì thời ấy, các môn như xe đạp, bóng đá dành cho nữ vẫn còn nhiều thiếu thốn, hạn chế".

Ông Tiêu Gia Xương (phải) trong một chuyến đi cùng nhà báo Dư Hải. Ảnh: DƯ HẢI

Nắm đội nữ nhưng hễ có thời gian, HLV Tiêu Gia Xương lại xin theo các đội nam để học hỏi chuyên môn về huấn luyện, chăm sóc đội đua và chăm lo cho các học trò cũ. Ông cũng là người thầy khá mát tay trong công tác tuyển chọn VĐV trẻ. Từ những học trò phong trào, ông giới thiệu lên những đội mạnh thời đó như khách sạn Thanh Bình, cảng Sài Gòn với những tay đua giỏi: Trần Hùng, Đỗ Thành Đạt, Bành Chấn Bang…

HLV Tiêu Gia Xương còn là người hết lòng vì học trò. Còn nhớ, trong cuộc đua xuyên Việt năm 1993, ông chứng kiến cú té lộn đầu của học trò là tay đua đội khách sạn Thanh Bình - Tân Bình Trần Hùng ngay tại mức đến Quy Nhơn khi va vào một người chụp ảnh đứng sai vị trí, khiến xe đạp của Hùng bị gãy sườn. Đi theo đội với tư cách khán giả, ông Xương đã vác sườn xe đi khắp nơi để hàn, giúp học trò có được "chiến mã" đua tiếp vào hôm sau.

Năm 1998, ông giải nghệ và để lại một học trò cưng (cũng là người cháu) cho làng xe đạp nữ Việt Nam - Bành Chấn Quyền. Xúc động khi nhắc đến thầy, HLV Bành Chấn Quyền cho biết: "Những bài học về tâm sinh lý cho các VĐV nữ, cách giúp các cô gái thuận lợi khi tập luyện thể thao, nhất là với bộ môn thể thao đường trường đầy nắng gió này cũng được thầy Xương truyền lại khi tôi về làm HLV trưởng đội nữ Bình Dương".

Dù tuổi cao nhưng ông Xương vẫn tích cực tham gia các hoạt động phong trào của xe đạp. Ngay trước ngày mất, nhà báo thể thao kỳ cựu Dư Hải vẫn còn gặp ông để bàn về những chuyến đi giúp đỡ, hỗ trợ các VĐV - HLV lão thành. Ngày 7-8, nhiếp ảnh gia kỳ cựu của TP HCM nghẹn ngào khi nghe tin người bạn thân của mình bị ngưng tim đột ngột lúc đang chơi bóng rổ, giới thể thao tiễn biệt một HLV đầy tâm huyết với xe đạp nữ Việt Nam…

Tác giả: Quang Liêm

Nguồn tin: Báo Người Lao động