Trước những cơ hội cũng như thách thức mà các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mang lại, Viện Kinh tế - Xã hội TP Cần Thơ vừa tổ chức tọa đàm “Tác động của các FTA đến ngành gạo, thủy sản và trái cây” của TP Cần Thơ, trong bối cảnh Quốc hội vừa biểu quyết thông qua Nghị quyết phê chuẩn Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cùng các văn kiện liên quan.

Chế biến cá thác lác xuất khẩu ở quận Cái Răng (TP Cần Thơ).

Năm 2017, TP Cần Thơ xuất khẩu tổng cộng 1,4 tỷ USD, với các mặt hàng chủ lực, gồm: thủy sản (548 triệu USD); gạo (336 triệu USD); may mặc (154 triệu USD) và nông sản chế biến (87 triệu USD). Các mặt hàng này chiếm 80% tổng kim ngạch xuất khẩu của thành phố. Thực tế, đây cũng chính là những là các mặt hàng có nhiều tiềm năng tăng trưởng nhất khi Việt Nam tham gia các hiệp định FTA.

Nói một cách khác, các hiệp định FTA sẽ tác động đến kinh tế TP Cần Thơ chủ yếu thông qua xuất khẩu các mặt hàng ở trên. Hiện, Cần Thơ xuất khẩu khoảng 65% giá trị vào các quốc gia đã hoặc sắp triển khai FTA với Việt Nam. Hoa Kỳ là quốc gia duy nhất nằm ngoài khối FTA mà Cần Thơ có kim ngạch xuất khẩu cao (chủ yếu là thủy sản, may mặc và gạo). Việt Nam tham gia các hiệp định FTA không chỉ tạo điều kiện cho dòng sản phảm xuất khẩu chủ lực (gạo, thủy sản, trái cây) mà còn giúp thành phố đa dạng hóa danh mục xuất khẩu và hạn chế rủi ro khi phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Trung Quốc.

Ngoài ra, khi tham gia các FTA, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam có xu hướng tăng. Từ đó mở ra cơ hội để Việt Nam nói chung, Cần Thơ nói riêng trở thành một bộ phận trong chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo, khoảng 74% kim ngạch nhập khẩu của Cần Thơ đến từ các quốc gia FTA. Do đó, một số ngành như nguyên liệu dược, nông dược, thuốc thú y sẽ chịu áp lực cạnh tranh khá lớn từ hàng nhập khẩu.

Theo các doanh nghiệp, phía Nhà nước cần tổ chức cung cấp thông tin cụ thể về thị trường và các FTA cho từng ngành/sản phẩm; hỗ trợ tiếp cận vốn, lao động và xúc tiến thương mại cho doanh nghiệp. Các hiệp hội cần liên kết doanh nghiệp và các chủ thể trong chuỗi cung ứng; làm đầu mối xử lý thống nhất các vấn đề về chống bán phá giá và các biện pháp phòng vệ; hỗ trợ xây dựng và kiểm soát thương hiệu. Đối với các doanh nghiệp trong ngành cần xây dựng và duy trì các chứng nhận về quy trình và tiêu chuẩn quản lý chất lượng đặc thù của ngành; chủ động tìm kiếm thông tin thị trường, cơ hội từ các FTA; tập trung cạnh tranh bằng chất lượng, sự khác biệt chứ không chỉ cạnh tranh về giá...

Theo ông Nguyễn Vũ Lộc, Tổng Giám đốc Công ty CP Chế biến thực phẩm xuất khẩu Miền Tây (Westfood), xoài Peru hiện xuất khẩu vào Nhật Bản và Hàn Quốc có thuế suất 0%, trong khi xoài Việt Nam xuất sang các thị trường này hiện có thuế suất trên dưới 20%. Nhiều loại trái cây đóng hộp của Việt Nam xuất đi các nước cũng đều bị mức thuế khoảng 17-20% nên sản phẩm khó cạnh tranh. Do vậy, tham gia CPTPP, EVFTA, cũng như các FTA thế hệ mới khác tương tự, trái cây và hàng nông sản Việt Nam nói chung được giảm thuế, tạo cơ hội cho xuất khẩu. Doanh nghiệp cần nắm rõ lộ trình giảm thuế từng mặt hàng để tận dụng tốt cơ hội.

Sở Công Thương TP Cần Thơ cho biết, để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành công nghiệp chế biến nông, thủy sản nói riêng, ngành công nghiệp thành phố nói chung cần có sự phối hợp tích cực từ hai phía. Đó là chính quyền địa phương và doanh nghiệp, thực hiện nguyên tắc Nhà nước quản lý bằng pháp luật, bằng các chính sách điều tiết thị trường công khai, minh bạch; các doanh nghiệp tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với mọi hoạt động sản xuất kinh doanh.

Sự nỗ lực hành động của chính quyền địa phương và doanh nghiệp, ngành Nông nghiệp Cần Thơ sẽ tận dụng được những cơ hội, vượt qua những thách thức, nâng cao năng lực cạnh tranh trong tiến trình hội nhập ngành với khu vực và thế giới.

Tác giả: Đức Văn

Nguồn tin: Báo Công an nhân dân