Cách đây hơn 30 năm (1993), UBND xã Quảng Chính, huyện Quảng Xương giao đất trái thẩm quyền cho 172 hộ dân dọc tuyến Quốc lộ 1A, thuộc địa phận thôn Ngọc Diêm 1, xã Quảng Chính, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa sử dụng làm đất ở. Số tiền thu từ việc bán đất thôn Ngọc Diêm được UBND xã Quảng Chính sử dụng vào việc xây dựng hệ thống đường điện, đường giao thông, kênh mương phục vụ sinh hoạt sản xuất. Mỗi lô đất có chiều rộng từ 4m - 6m; chiều dài 30m tính từ chân Quốc lộ 1A. Việc giao đất trái thẩm quyền nêu trên cho các hộ dân chỉ có phiếu thu tiền, phiếu thu có thể hiện chữ ký của trưởng thôn, kế toán và thủ quỹ (không có biên bản giao đất của xã và giấy tờ nào khác).

Trần Văn Công, cựu Chủ tịch UBND huyện Quảng Xương (Ảnh: Thời điểm đương chức).

Từ năm 1993 đến nay, các hộ dân sử dụng đất cơ bản ổn định, không có tranh chấp, một số hộ dân đã xây dựng nhà ở, số khác làm móng cố định, san lấp mặt bằng, có nhiều hộ đã chuyển nhượng, sang tên cho người khác. Năm 2009-2010, khi Nhà nước có chủ trương nâng cấp mở rộng Quốc lộ 1A, UBND xã Quảng Chính đã lập và cấp bổ sung cho các hộ dân “Biên bản giao đất cho hộ gia đình thu tiền một lần” để xác định vị trí, mốc giới, diện tích các lô đất làm căn cứ giải phóng mặt bằng. Trong biên bản ghi nội dung giao đất năm 1993; các thành phần ký tên gồm trưởng thôn và kế toán thời điểm bán đất năm 1993; Chủ tịch UBND xã Quảng Chính xác nhận chữ ký của các thành phần giao đất và đóng dấu UBND xã.

Từ năm 2011 đến năm 2014, Ban giải phóng mặt bằng UBND huyện Quảng Xương đã tổ chức thu hồi đất, giải phóng mặt bằng thực hiện Dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A qua địa phận huyện Quảng Xương, các hộ dân có đất trên đã bị thu hồi khoảng 16m chiều dài lô đất nằm trong hành lang Quốc lộ 1A (từ tim Quốc lộ 1A đến chỉ giới hành lang giao thông là 26m); sau khi bị thu hồi, chiều dài còn lại của các lô đất chỉ còn 14 mét. Đối với việc thu hồi đất trên, các hộ dân không có quyết định thu hồi và không được đền bù đất, vì tại thời điểm đó chưa có quy định của pháp luật về việc đền bù đối với đất được giao trái thẩm quyền và phần diện tích đất thu hồi nằm trong hành lang giao thông Quốc lộ 1A.

Cũng trong thời điểm này, UBND xã Quảng Chính tiến hành “dồn điền, đổi thửa” đất nông nghiệp trên địa bàn xã theo chủ trương xây dựng nông thôn mới của Nhà nước. Tại khu vực dọc hai bên tuyến Quốc lộ 1A, UBND xã Quảng Chính chủ trương để lại một phần đất nông nghiệp khoảng 7 mét chiều dài (cả hai bên tuyến Quốc lộ 1A) tiếp giáp phía sau với các lô đất đã giao không đúng thẩm quyền năm 1993.

Phần đất này, UBND xã Quảng Chính dự kiến sau này bù lại một phần diện tích đất của các hộ dân đã bị thu hồi để nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A (Diện tích đất này thuộc đất nông nghiệp và đất thủy lợi, giao thông nội đồng do UBND xã Quảng Chính quản lý, đến nay vẫn chưa làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng sang đất ở).

Quốc lộ 1A đoạn qua thôn Ngọc Diêm 1, xã Quảng Chính, huyện Quảng Xương.

Từ năm 2014 đến năm 2018, UBND huyện Quảng Xương đã ban hành phương án số 23/2014, phương án số 18/2018, chỉ đạo UBND các xã trên địa bàn huyện tăng cường công tác giải quyết tồn đọng đất đai, xét hợp pháp hóa đổi với đất giao không đúng thẩm quyền; thành lập Ban chỉ đạo xét hợp pháp hóa và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ). Thực hiện chủ trương của huyện, UBND xã Quảng Chính đã ban hành phương án số 03 (năm 2016), phương án số 01 (năm 2017), tiến hành xét hợp pháp hóa và đề nghị cấp GCNQSDĐ đối với các thửa đất giao không đúng thẩm quyền thời điểm năm 1993 cho các hộ dân hai bên Quốc lộ 1A.

Trong quá trình thực hiện, UBND xã Quảng Chính đã đo gộp phần diện tích còn lại sau khi giải phóng mặt bằng (14m chiều dài) với 7m chiều dài đất lùi phía sau đã để lại từ khi dồn điền đổi thửa trước đây để xét hợp pháp hóa và đề nghị cấp GCNQSDĐ. Tuy nhiên, trong hồ sơ xét hợp pháp hóa và đề nghị cấp GCNQSDĐ cho các hộ dân trên, UBND xã Quảng Chính không thể hiện phần diện tích khoảng 7m đất nông nghiệp phía sau là để đền bù cho các hộ dân, mà xem như đây là phần đất đã được giao trái thẩm quyền từ năm 1993.

Lợi dụng chủ trương này, UBND xã Quảng Chính giao ông Nguyễn Văn Luyện - cán bộ địa chính xã và ông Nguyễn Văn Hảo (cán bộ văn phòng - đã chết) tiến hành vận động thu tiền của hộ dân khi làm hồ sơ số tiền 1.000.000 đồng/m2 (một triệu đồng/m2) đối với phần đất lùi phía sau. Số tiền thu không nộp vào ngân sách Nhà nước mà sử dụng để chi phí cho việc xin chủ trương xét hợp pháp hóa và cấp GCNQSDĐ; trích lại cho quỹ thôn Ngọc Diêm 1, xã Quảng Chính, huyện Quảng Xương; nộp thuế cho các hộ dân; chi phí họp hành, chi phí tiếp khách, xăng xe đi lại; chi phí cho một số hoạt động của UBND xã Quảng Chính... Tổng số tiền thu được của 33 hộ dân gần 2,3 tỷ đồng (có nhiều hộ dân không đồng ý đóng tiền).

Trên cơ sở hồ sơ đề nghị của UBND xã Quảng Chính, từ năm 2018 đến nay, UBND huyện Quảng Xương đã tổ chức thẩm định hồ sơ, kiểm tra hiện trạng, kết luận đủ điều kiện và công nhận hợp pháp, cấp GCNQSDĐ cho 95 lô đất của các hộ gia đình, cá nhân có đất giao không đúng thẩm quyền năm 1993 hai bên tuyến Quốc lộ 1A thuộc địa bàn thôn Ngọc Diêm 1, xã Quảng Chính. Đối với 95 lô đất trên chiều dài khoảng 21m, trong đó có 92 lô đất có phần 7m chiều dài đất lùi phía sau.

Phiên tòa xét xử Trần Văn Công và các đồng phạm

Vào cuộc điều tra, Cơ quan An ninh điều tra, Công an tỉnh Thanh Hóa xác định, xuất phát từ động cơ vụ lợi và động cơ cá nhân khác trong quá trình triển khai chủ trương xét hợp thức hóa và cấp GCNQSDĐ đối với đất giao không đúng thẩm quyền năm 1993 tại thôn Ngọc Diêm 1, xã Quảng Chính (từ năm 2018 đến năm 2022), các cá nhân gồm Trần Văn Công - Chủ tịch UBND huyện Quảng Xương, Nguyễn Đình Dự - Phó Chủ tịch UBND huyện, Chu Đức Khương, Mã Văn Thanh - Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện (nay là Phòng Nông nghiệp và Môi trường), Hoàng Văn Long - Phó trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Quảng Xương, Mai Ngọc Tử, Lê Đình Khoa - Chủ tịch UBND xã Quảng Chính; Lê Quang Trung, Nguyễn Văn Truyền Phó chủ tịch UBND xã Quảng Chính và Nguyễn Văn Luyện - cán bộ địa chính xã Quảng Chính đều biết rõ theo quy định của pháp luật, việc xét và cấp GCNQSDĐ chỉ được thực hiện đối với diện tích đất thực tế được giao trái thẩm quyền năm 1993, nhưng các cá nhân trên lợi dụng chức năng, nhiệm vụ của mình ban hành chủ trương trái pháp luật làm căn cứ đưa thêm cả phần diện tích đất có chiều dài 7m (sau dồn điền đổi thửa), không thuộc đất giao trái thẩm quyền để lập hồ sơ kết hợp thức hóa và cấp GCNQSDĐ cho 92 hộ dân, hậu quả gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước hơn 11,3 tỷ đồng. Trong đó, cựu Chủ tịch UBND huyện Quảng Xương Trần Văn Công là người ký ban hành Phương án số 18/PA-UBND ngày 15/5/2018 có nội dung trái pháp luật, phải chịu trách nhiệm với toàn bộ thiệt hại xảy ra là hơn 11,3 tỷ đồng.

Với các sai phạm nghiêm trọng nêu trên, Tòa án nhân dân tỉnh Thanh Hóa đã tuyên phạt bị cáo Trần Văn Công, cựu Chủ tịch UBND huyện Quảng Xương (chịu trách nhiệm chính trong vụ án), 5 năm tù về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Cùng với tội danh trên, bị cáo Nguyễn Đình Dự, cựu Phó Chủ tịch UBND huyện Quảng Xương cũng lĩnh án 5 năm tù. Các bị cáo Mã Văn Thanh, cựu trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Quảng Xương; Lê Đình Khoa, cựu trưởng phòng Kinh tế hạ tầng huyện Quảng Xương; Mai Ngọc Tứ, cựu Chủ tịch UBND xã Quảng Trung và Nguyễn Văn Luyện, cựu cán bộ địa chính UBND xã Quảng Trường, mỗi bị cáo lĩnh án 36 tháng tù.

Các bị cáo Hoàng Văn Long, cựu Chủ tịch UBND xã Quảng Yên, Lê Quang Trung, cựu Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Chính, Nguyễn Văn Truyền, cựu Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Chính, mỗi bị cáo lĩnh án 30 tháng tù cho hưởng án treo. Riêng bị cáo Hà Thế Anh, cựu Phó chủ tịch UBND huyện Quảng Xương lĩnh án 36 tháng tù cho hưởng án treo về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Không chỉ vụ án trên, thời điểm năm 2010, với vai trò Phó Chủ tịch UBND huyện Quảng Xương, Trần Văn Công đã thực hiện một hành vi “động trời” khác. Cụ thể, Trần Văn Công đã ký quyết định số 2635/QĐ-UBND về việc giao 26 lô đất ở cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng vào mục đích xây nhà ở tại xã Quảng Thái, huyện Quảng Xương với tổng diện tích 5.025m2 (mỗi suất đất được cấp tối thiểu là 175m2 và tối đa là 225m2). Theo quyết định trên, sẽ giao đất cho 26 hộ gia đình, cá nhân nhưng thực tế chỉ có 13 người nhận đất (mỗi người 2 lô), trong số này có cặp vợ chồng được giao tới 4 lô đất, vượt quá hạn mức đất ở nhiều lần được UBND tỉnh Thanh Hóa quy định.

Đáng chú ý, toàn bộ 26 lô đất trên đều được cấp cho lãnh đạo xã và người thân. Cụ thể, vợ chồng em trai bị cáo Công là ông Trần Văn Mai (trú xã Quảng Lộc, huyện Quảng Xương) được cấp 4 lô đất; ông Trần Phú Dũng, Chủ tịch UBND xã Quảng Thái (thời điểm đó làm xã đội trưởng) và vợ được cấp 4 lô. Ông Phạm Trung Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã (thời điểm đó là Bí thư đoàn xã) và vợ cũng được cấp 4 lô. Các ông Tô Văn Thục, Phó Chủ tịch UBND xã; Lê Hùng Sơn, Trưởng Công an xã; Tô Huy Thạo, Phó trưởng Công an xã, mỗi người được cấp 2 lô. Đặc biệt bà Lê Thị Dục, Phó Chủ tịch HĐND xã và chồng cùng vợ chồng em gái Lê Thị Minh đứng tên tới 8 lô đất.

Vào cuộc xác minh, năm 2018, Thanh tra tỉnh Thanh Hóa đã chỉ ra hàng loạt sai phạm như: Việc giao 26 lô đất cho 13 hộ gia đình nhưng không tổ chức đấu giá là trái quy định của Thủ tướng Chính phủ và tỉnh Thanh Hóa; việc giao đất cho toàn cán bộ xã Quảng Thái và người thân xã này là chính xác… Thanh tra tỉnh Thanh Hóa cũng chỉ rõ trong số những người được giao đất có ông Trần Văn Mai và bà Trần Thị Hòa, là em trai và em dâu Trần Văn Công, Chủ tịch UBND huyện Quảng Xương (thời điểm ký cấp đất ông Công là Phó Chủ tịch UBND huyện). Sau khi được giao đất, vợ chồng ông Mai đã được cấp GCNQSDĐ với diện tích 198m2/lô. Đến năm 2014, vợ chồng ông Mai đã được cấp lại GCNQSDĐ và tăng diện tích lên 225m2/lô, người ký cấp đất là Trần Văn Công.

Tháng 6/2019, Trần Văn Công bị Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa cho thôi chức Chủ tịch UBND huyện Quảng Xương, điều động, giới thiệu để hiệp thương bầu giữ chức Phó chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Thanh Hóa. Tuy nhiên, ông Công không được Trung ương Hội Nông dân chấp thuận do không còn đủ thời gian công tác theo quy định. Sau đó ông Công được chuyển sang làm Phó giám đốc Sở Ngoại vụ và nghỉ hưu vào năm 2021.

Tác giả: Trần Đức Thắng

Nguồn tin: antg.cand.com.vn