Không phải hải sản biển, cũng chẳng phải món ăn có quanh năm, rươi – loài sinh vật sống trong bùn phù sa ven sông – lại là thứ đặc sản khiến nhiều người sành ăn ở Hải Phòng chấp nhận chờ đợi suốt cả năm chỉ để thưởng thức trong vài ngày ngắn ngủi. Ảnh Minh Phong

Rươi thường xuất hiện vào khoảng tháng 9, tháng 10 âm lịch, khi con nước bắt đầu chuyển mùa. Theo người dân các vùng Tứ Kỳ, Thanh Hà cũ (nay thuộc địa bàn Hải Phòng), đây là thời điểm “rươi nổi” – lúc mặt sông bỗng trở nên xao động bởi những con rươi béo tròn, màu đỏ cam, từ dưới lớp bùn non trườn lên theo dòng nước. Ảnh Nam Hồng

Không ít du khách lần đầu chứng kiến cảnh này đều tỏ ra e dè. Hình dạng mềm, nhiều đốt, chuyển động liên hồi khiến rươi trở thành món ăn “kén người nhìn”.

Thế nhưng, trái ngược với vẻ ngoài, rươi lại được giới ẩm thực đánh giá cao nhờ hương vị rất riêng: vị béo tự nhiên, ngọt thanh, không ngấy, mang theo hương phù sa của vùng đất trũng ven sông. Ảnh Internet

Sự đặc biệt của rươi nằm ở chỗ chúng không xuất hiện đều đặn. Có năm rươi nổi nhiều, người dân thu hoạch cả rổ lớn chỉ trong một buổi sớm; nhưng cũng có năm rươi thưa thớt, cả mùa chỉ gặp vài đợt ngắn. Bởi vậy, mỗi lần đến mùa, không khí ở các làng ven sông lại trở nên nhộn nhịp. Từ sáng sớm, người dân đã mang theo chậu, rổ ra bãi, tranh thủ thu hoạch khi rươi còn tươi nhất. Phần ngon nhất thường dành cho bữa ăn gia đình, số còn lại mới bán ra chợ. Ảnh Internet

Từ thứ đặc sản khiến nhiều người “ngại thử”, rươi qua bàn tay khéo léo của người Hải Phòng đã trở thành nguyên liệu cho nhiều món ăn đặc sắc. Ảnh Mytour

Nổi bật nhất là chả rươi – món gần như không thể thiếu trong mùa rươi. Rươi được làm sạch kỹ, trộn cùng thịt băm, trứng gà, hành hoa, thì là và vỏ quýt. Khi chiên lên, chả có màu vàng ươm, lớp ngoài vừa xém, bên trong mềm, béo và dậy mùi thơm rất đặc trưng. Ảnh Kh.V

Ngoài chả rươi, rươi còn được dùng để kho, om, đúc trứng hoặc làm mắm. Mắm rươi có màu đỏ sẫm, mùi nồng, thường được dùng chấm cà pháo, thịt luộc hay rau luộc – những món dân dã nhưng đậm chất bữa cơm vùng quê Bắc Bộ. Điểm chung của các món từ rươi là tận dụng được độ béo tự nhiên, nhưng vẫn giữ vị thanh, không gây ngấy. Ảnh Internet

Ngày nay, rươi có thể được cấp đông để sử dụng dần, song với nhiều thực khách, rươi ngon nhất vẫn là rươi tươi đúng mùa. Cũng vì tính chất hiếm và mùa vụ ngắn, giá rươi thường ở mức cao, dao động từ vài trăm nghìn đồng đến cả triệu đồng mỗi kg, tùy thời điểm. Dù vậy, món đặc sản này vẫn được săn lùng mỗi khi vào vụ. Ảnh baovanhoa

Nhìn qua có phần “rợn người”, ăn vào lại để nhớ, rươi trở thành một trong những đặc sản tiêu biểu phản ánh rõ nét bản sắc ẩm thực Hải Phòng. Trong miếng chả rươi hay bát mắm rươi không chỉ có hương vị của phù sa, mà còn gói ghém nhịp sống mùa vụ và kinh nghiệm ẩm thực được truyền lại qua nhiều thế hệ. Ảnh tcdulichtphcm

Không dễ để chờ đúng mùa, cũng chẳng dễ để thưởng thức trọn vẹn hương vị rươi tươi. Nhưng chính sự hiếm hoi ấy đã khiến mỗi năm, khi mùa nước về, rươi lại trở thành món “lộc trời” được nhiều người mong ngóng – một phần ký ức ẩm thực khó thay thế của vùng ven sông Hải Phòng. Ảnh Vinpearl