Áp thuế GTGT 5%, doanh nghiệp cà phê phải nộp gần 10.000 tỷ đồng

Luật Thuế GTGT có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 được kỳ vọng tạo động lực mới cho sản xuất, kinh doanh, nhưng thực tế đang khiến nhiều doanh nghiệp xuất khẩu lâm vào thế khó khi vướng mắc trong xác định đối tượng chịu thuế, mức thuế suất và thủ tục hoàn thuế.

Tại hội thảo “Tháo gỡ vướng mắc về chính sách thuế GTGT với ngành nông, lâm, thủy sản”, ông Thái Như Hiệp, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), cho biết các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê đang đối mặt với nhiều áp lực tài chính do phải nộp trước 5% thuế rồi chờ hoàn sau, khiến vốn bị ứ đọng và chi phí tăng cao. Dự kiến năm 2025, Việt Nam xuất khẩu khoảng 1,5 triệu tấn cà phê với kim ngạch 7,5 tỷ USD, nếu áp thuế 5%, số tiền doanh nghiệp phải nộp lên tới 375 triệu USD, tương đương gần 10.000 tỷ đồng. Trong bối cảnh giá cà phê tăng mạnh và Hoa Kỳ áp thuế đối ứng từ tháng 8/2025, chính sách này càng làm giảm sức cạnh tranh của cà phê Việt Nam so với Indonesia, Brazil hay Colombia.

Áp thuế GTGT 5%, doanh nghiệp cà phê phải nộp gần 10.000 tỷ đồng

“Quy định này làm gia tăng gánh nặng tài chính, khiến doanh nghiệp phải chờ đợi nhiều tháng mới được hoàn thuế. Trong bối cảnh Hoa Kỳ áp thuế đối ứng từ tháng 8/2025, việc duy trì thuế GTGT 5% với cà phê xuất khẩu càng làm tăng chi phí vốn, giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế”, ông Hiệp cho hay.

Còn ông Ngô Sỹ Hoài Đại Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) phản ánh, sản phẩm gỗ rừng trồng sau khai thác như bóc vỏ, xẻ phôi, băm dăm… chưa được xác định rõ là hàng sơ chế, khiến doanh nghiệp phải kê khai, nộp thuế phức tạp, tốn thời gian và chi phí. Doanh nghiệp có số thuế hoàn lớn còn bị nghi ngờ nhận trợ cấp, đối mặt rủi ro trong các vụ điều tra chống bán phá giá.

Tương tự, ông Nguyễn Tấn Hiên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam, cho rằng việc áp thuế 5% GTGT làm tăng chi phí xuất khẩu, khiến doanh nghiệp phải huy động vốn lớn để nộp trước cho Nhà nước, trong khi chưa có hướng dẫn rõ ràng về thủ tục, thời hạn và quy trình hoàn thuế. Điều này khiến vốn bị ứ đọng, dòng tiền khó quay vòng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cạnh tranh của hàng nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

“Trước mắt, việc áp thuế 5% sẽ gây bất lợi về giá cho hồ tiêu và gia vị Việt Nam trên thị trường quốc tế khiến giá chào bán cao hơn so với các nước cạnh tranh như Indonesia, Ấn Độ, Brazil, vốn vẫn duy trì ổn định chính sách ưu đãi cho hàng xuất khẩu”, ông Hiên cho hay.

Kiến nghị tháo gỡ “điểm nghẽn” thuế GTGT

Trước những bất cập mà doanh nghiệp ngành nông, lâm, thủy sản đang gặp phải, các chuyên gia cho rằng, cần nhìn nhận nghiêm túc, nếu chính sách thuế không phù hợp với đặc thù sản xuất, kinh doanh của ngành nông nghiệp, nó sẽ trở thành rào cản lớn, làm suy giảm năng lực cạnh tranh, ảnh hưởng đến dòng tiền, gián đoạn chuỗi cung ứng và khiến doanh nghiệp rơi vào thế bị động trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Doanh nghiệp gỗ phải kê khai, nộp thuế phức tạp, tốn thời gian và chi phí.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI nêu quan điểm: “Luật Thuế GTGT mới được kỳ vọng mang lại cải cách tích cực, nhưng nếu những vướng mắc hiện nay không được tháo gỡ và hướng dẫn sớm theo hướng phù hợp với thực tiễn sản xuất, kinh doanh, thì chính sách sẽ trở thành rào cản đáng kể”.

Các chuyên gia cho rằng, cần sớm có đánh giá định lượng thiệt hại, lợi ích để hoàn thiện chính sách thuế GTGT. TS. Nguyễn Minh Thảo (Bộ Tài chính) đề nghị các hiệp hội cung cấp dữ liệu cụ thể để VCCI có cơ sở kiến nghị chính sách hiệu quả hơn. Ông Trần Quốc Khánh, Thường trực Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng cho rằng, Luật Thuế GTGT mới có nhiều điểm tiến bộ nhưng còn bất cập khi triển khai, cần rà soát, điều chỉnh kịp thời để hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu.

Thực tế cho thấy, Luật Thuế giá trị gia tăng mới đang bộc lộ độ “vênh” so với thực tiễn sản xuất, xuất khẩu. Nếu không sớm được điều chỉnh và hướng dẫn rõ ràng, có nguy cơ trở thành lực cản thay làm suy yếu năng lực cạnh tranh và triệt tiêu dòng vốn của doanh nghiệp Việt trên thị trường quốc tế.

Tác giả: Ánh Phương

Nguồn tin: Báo VOV