Ngày 9-6, tại phiên họp thứ 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà giáo.

Nhu cầu chính đáng

Vấn đề về dạy thêm, học thêm (DTHT) tiếp tục được thảo luận tại phiên họp. Theo báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật do Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của QH Nguyễn Đắc Vinh trình bày, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định cấm nhà giáo dạy thêm trái quy định pháp luật, cấm dạy thêm học sinh (HS) mà nhà giáo đang trực tiếp giảng dạy.

Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội khẳng định dự thảo luật không cấm DTHT, chỉ quy định nhà giáo không được ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức. Quy định này, ông Vinh nhấn mạnh nhằm hạn chế, khắc phục tình trạng DTHT tràn lan. Theo ông Nguyễn Đắc Vinh, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã ban hành văn bản quy định về DTHT, trong đó đã quy định nhà giáo không được dạy thêm cho HS mà mình đang trực tiếp giảng dạy.

Phiên họp thứ 46 của UBTVQH. Ảnh: PHẠM THẮNG

Tại phiên họp, bà Nguyễn Thanh Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của QH, khẳng định DTHT là nhu cầu chính đáng, nhưng cốt lõi là không được phép trục lợi từ hoạt động này. Theo bà Hải, dù Bộ GD-ĐT đã ban hành thông tư hướng dẫn chi tiết, thực tế vẫn xuất hiện nhiều biến tướng trong việc DTHT. Hiện nay, có ba hình thức dạy thêm phổ biến: tại nhà, tại trung tâm và trực tuyến qua các nền tảng như Zoom hay Google Meet. Trong đó, việc dạy thêm trực tuyến và thu phí rất khó kiểm soát. Bà Nguyễn Thanh Hải cũng chỉ ra tình trạng một số giáo viên (GV) "ép" phụ huynh viết đơn tự nguyện cho con học thêm, dù dự thảo luật đã nghiêm cấm ép buộc HS tham gia học thêm dưới mọi hình thức. Do đó, bà đề xuất dự thảo cần bổ sung quy định rõ ràng hơn để ngăn chặn hành vi trục lợi từ dạy thêm.

Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh quy định cấm ép buộc HS học thêm thể hiện rõ quan điểm về đạo đức nghề giáo, hơn là một quy định mang tính chuyên môn. Bộ trưởng cho rằng GV phải hoàn thành trách nhiệm truyền đạt kiến thức ngay trong giờ học chính khóa. Theo ông Nguyễn Kim Sơn, việc không bảo đảm chất lượng giảng dạy trong giờ chính khóa đồng nghĩa với việc GV chưa hoàn thành nhiệm vụ. "Nếu để GV tiếp tục dạy thêm tại nhà những nội dung thuộc trách nhiệm chính khóa, sẽ dễ dẫn đến các biến tướng, ảnh hưởng đến trách nhiệm công vụ. Quy định này nhằm bảo đảm GV thực hiện nghiêm túc trách nhiệm, đồng thời đáp ứng nhu cầu học tập chính đáng của HS" - ông Sơn nói và nhấn mạnh.

Miễn trừ trách nhiệm trong nghiên cứu khoa học

UBTVQH cũng đã cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KHCN-ĐMST). Chủ nhiệm Ủy ban KHCN và Môi trường của QH Lê Quang Huy, cho biết tiếp thu ý kiến của đại biểu QH, dự thảo luật đã bổ sung quy định về các loại rủi ro, chấp nhận rủi ro trong hoạt động KHCN-ĐMST; giao Chính phủ quy định chi tiết về tiêu chí xác định rủi ro, quy trình đánh giá, cơ chế bảo vệ người thực hiện, người quản lý nhiệm vụ KHCN-ĐMST.

Về quy định miễn trừ trong hoạt động KHCN-ĐMST, dự thảo luật chỉ quy định miễn trừ trách nhiệm đối với thiệt hại gây ra cho nhà nước; liên quan đến ngân sách nhà nước và kinh phí của DN nhà nước. Đối với thiệt hại gây ra cho người dân sẽ tùy tính chất, mức độ, tổ chức, cá nhân gây thiệt hại sẽ phải tự đền bù theo quy định của pháp luật về dân sự và có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật về hành chính, pháp luật về hình sự. Đánh giá cao quy định chấp nhận rủi ro trong hoạt động KHCN-ĐMST, bà Nguyễn Thanh Hải đề xuất cần làm rõ ranh giới giữa rủi ro được chấp nhận và vi phạm pháp luật. Điều này nhằm tránh lạm dụng, gây thất thoát, lãng phí, đồng thời tạo niềm tin và điểm tựa pháp lý cho các nhà khoa học. Nhấn mạnh khoa học phải có thử, có sai, Bà Hải cho rằng trong 100 nghiên cứu, có thể chỉ một nghiên cứu thành công, nhưng 99 nghiên cứu thất bại là tiền đề để các nhà khoa học khác tránh lặp lại sai lầm. "Cần giúp nhà khoa học tự tin, miễn là họ nghiên cứu trong sáng, hết mình và tuân thủ đúng quy định pháp luật, từ đó tạo đột phá trong nghiên cứu khoa học" - bà Hải nêu quan điểm.

Liên quan đến dự thảo luật này, Phó Chủ tịch QH Lê Minh Hoan đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ với các luật liên quan, nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn trong lĩnh vực khoa học, đặc biệt về đầu tư và tài chính. Ông Lê Minh Hoan đề nghị cơ quan soạn thảo và thẩm tra cần hoàn thiện chính sách chấp nhận rủi ro trong hoạt động KHCN-ĐMST, cùng với cơ chế đặc thù cho việc giải mã công nghệ, mua bí quyết công nghệ và thử nghiệm có kiểm soát đối với công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, cũng như mô hình kinh doanh mới. Bên cạnh đó, cần bổ sung, chỉnh lý các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào khoa học, công nghệ chiến lược, đồng thời hoàn thiện cơ chế cho Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia, quỹ đầu tư mạo hiểm địa phương và Quỹ phát triển KHCN và môi trường.

Trong chương trình phiên họp, UBTVQH cũng đã cho ý kiến về dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số. Về dự luật này, Chủ tịch QH Trần Thanh Mẫn đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra tiếp tục rà soát, làm rõ cơ chế ưu đãi cho ngành công nghiệp chiến lược như công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, bảo đảm tính khả thi, kịp thời trong triển khai các chính sách hỗ trợ. Tăng cường các quy định về quản lý rủi ro, chuẩn bị kỹ lưỡng các nghị định hướng dẫn để bảo đảm luật được thông qua đi vào thực tiễn một cách hiệu quả, tránh phát sinh thủ tục hành chính không cần thiết.

Tác giả: Minh Chiến

Nguồn tin: Báo Người Lao động