QR Pay giúp phân định rạch ròi giữa giao dịch cá nhân và thanh toán thương mại.

Từ khi ngành thuế áp dụng quy định bắt buộc hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, nhiều người đã tìm cách lách luật.

Một trong những chiêu phổ biến hiện nay là người bán hàng, chủ hộ kinh doanh hoặc thậm chí doanh nghiệp sử dụng tài khoản cá nhân để nhận tiền thanh toán từ khách hàng thay vì thông qua tài khoản doanh nghiệp. Kèm theo đó là các hành vi như không xuất hóa đơn, yêu cầu người mua ghi sai nội dung chuyển khoản ("tiền mượn", "trả nợ", "tiền cà phê"…), thậm chí chuyển khoản qua bên thứ ba không liên quan.

Việc phân tán doanh thu qua nhiều tài khoản cá nhân như vậy gây khó khăn trong việc đối chiếu số liệu, truy vết giao dịch và xác định nghĩa vụ thuế.

Gần đây, cơ quan công an đã khởi tố hàng loạt vụ án trốn thuế, trong đó có nhiều KOL (người có ảnh hưởng), hot Facebooker, Tiktoker… sử dụng thủ đoạn phân tán doanh thu vào nhiều tài khoản cá nhân khác nhau, để ngoài sổ sách hàng chục đến hàng trăm tỷ đồng. Thậm chí, có vụ việc, đối tượng để ngoài sổ sách tới 1.800 tỷ đồng.

Đầu tháng 11, Cục Thuế Hà Nội đã phát đi cảnh báo về tình trạng che giấu doanh thu thông qua các hình thức thanh toán không minh bạch. Các thủ đoạn như từ chối nhận chuyển khoản, hướng dẫn khách ghi sai nội dung, không xuất hóa đơn, chuyển tiền qua người thứ ba… đang lan rộng.

Theo các chuyên gia, một trong những nguyên nhân khiến hành vi lách luật dễ xảy ra là do hệ thống thanh toán hiện nay chưa phân biệt rõ giữa “chuyển tiền” và “thanh toán”.

Phân loại 3,83 triệu hộ kinh doanh do ngành thuế quản lý theo mức doanh thu (Số liệu cập nhật đến tháng 10. 2025/Nguồn: Cục Thuế, Bộ Tài chính)

Kinh tế số và thương mại điện tử phát triển nhanh đã làm thay đổi cách thức giao dịch. Ngày càng nhiều hoạt động mua bán diễn ra trực tuyến, không cần gặp mặt, và thanh toán chủ yếu qua chuyển khoản, ví điện tử, cổng thanh toán hoặc quét mã QR.

Trong đó, quét QR chiếm ưu thế về số lượng và giá trị giao dịch. Tuy nhiên, phần lớn các giao dịch QR hiện nay chỉ là chuyển tiền giữa các cá nhân, không phản ánh đúng bản chất là thanh toán hàng hóa, dịch vụ.

Từ đó dẫn đến tình trạng hộ kinh doanh, doanh nghiệp sử dụng tài khoản cá nhân để nhận tiền thanh toán – một hành vi trái quy định pháp luật. Hậu quả là Nhà nước không thể kiểm soát được doanh thu thực tế, dẫn đến thất thu thuế, đồng thời tạo lỗ hổng cho hành vi rửa tiền hoặc vi phạm pháp luật trên không gian mạng.

Quản lý chặt dòng tiền trong nền kinh tế số để đảm bảo doanh thu phát sinh từ hoạt động kinh doanh được ghi nhận đầy đủ và chính xác đang và sẽ là ưu tiên của ngành thuế. Điều này không chỉ giúp xác định đúng nghĩa vụ thuế, mà còn góp phần ngăn chặn trốn thuế, rửa tiền, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh và hỗ trợ hoạch định chính sách hiệu quả.

Thông qua việc theo dõi dòng tiền, cơ quan chức năng có thể: (1) Đối chiếu giao dịch thực tế với kê khai thuế; (2) Phát hiện giao dịch bất thường như chuyển tiền vòng, bán hàng trá hình; (3) Tăng cường tính minh bạch và công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế.

Hội thảo "Thanh toán QR Code: Minh bạch và trải nghiệm không giới hạn" sẽ thảo luận về cơ chế phối hợp giữa ngành ngân hàng và ngành thuế để quản lý dòng tiền trong nền kinh tế.

Từ năm 2024, các đơn vị trong ngành ngân hàng đã đã rục rịch “lên đời” QR chuyển tiền sang QR thanh toán (QR Pay). Sau thời gian kiểm thử, đến năm 2025, một số ngân hàng đã chính thức triển khai dịch vụ thanh toán qua mã QR (QR Pay).

Khác với mã QR chuyển tiền phổ biến hiện nay, QR Pay giúp minh định dòng tiền, tách biệt giữa giao dịch cá nhân và thanh toán thương mại. Giải pháp này được kỳ vọng sẽ hạn chế tối đa tình trạng né thuế thông qua chuyển tiền lòng vòng giữa các tài khoản cá nhân như thời gian qua.

Câu hỏi đặt ra là: lộ trình phổ cập QR Pay sẽ được triển khai ra sao? Ngành ngân hàng và ngành thuế sẽ phối hợp như thế nào để quản lý, kiểm soát dòng tiền trong nền kinh tế?

Những vấn đề này sẽ được thảo luận tại Hội thảo “THANH TOÁN QR CODE: MINH BẠCH VÀ TRẢI NGHIỆM KHÔNG GIỚI HẠN”, diễn ra lúc 13h30 ngày 19 tháng 11 năm 2025 tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế, số 11 Lê Hồng Phong, Hà Nội.

Dự kiến chương trình Hội thảo "Thanh toán QR Code: Minh bạch và trải nghiệm không giới hạn".

Tác giả: Phan Linh

Nguồn tin: vneconomy.vn