Cà rốt là một trong những loại rau củ tốt cho người bệnh sỏi mật. (Ảnh: Vietnam+)

Sỏi mật là một trong những bệnh lý túi mật thường gặp nhất và đang có xu hướng gia tăng. Nguyên nhân chủ yếu có liên quan đến rối loạn chuyển hóa cholesterol và nhiễm khuẩn.

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng đối với người bệnh sỏi mật (sỏi túi mật) vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hình thành và phát triển sỏi mật. Người bệnh cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp để kiểm soát triệu chứng của bệnh.

Người bị sỏi mật không nên ăn thực phẩm chứa nhiều chất béo và cholesterol như: thịt đỏ, mỡ, da, phủ tạng động vật, trứng gà, thức ăn chiên xào, thức ăn nhanh, sữa nguyên kem, phô mai, xúc xích để đảm bảo sức khỏe tốt, hạn chế sự phát triển của sỏi.

Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bệnh sỏi mật

Sỏi mật là chất lắng đọng giống như tinh thể phát triển trong túi mật. Túi mật là một cơ quan nhỏ, hình quả lê, lưu trữ mật, một chất lỏng tiêu hóa do gan sản xuất. Chức năng chính của túi mật là lưu trữ mật giúp cơ thể phân hủy chất béo.

Phần lớn các trường hợp có sỏi mật đều không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, nếu sỏi tồn tại trong túi mật càng lâu thì càng có nhiều khả năng trở thành vấn đề. Đó là khi các viên sỏi mật đã di chuyển và bị mắc kẹt trong một ống dẫn mật, gây các cơn đau bụng, có thể kèm theo buồn nôn, khó tiêu hoặc sốt.

Sỏi cũng có thể làm tắc nghẽn ống mật chung, dẫn mật vào ruột non và các ống gan, dẫn mật ra khỏi gan. Những vật cản trong đường dẫn mật khiến ống dẫn mật bị viêm và bị nhiễm trùng. Sự tắc nghẽn của ống mật chủ, hợp nhất với ống tụy ở ruột non, dễ dẫn đến viêm tụy.

Vì chức năng chính của túi mật là lưu trữ mật, giúp cơ thể phân hủy thức ăn béo nên khi chúng ta ăn, túi mật giải phóng mật dự trữ của nó vào ống nang. Từ đó chất lỏng đi qua ống mật chủ và vào ruột non để trộn với thức ăn.

Nghiên cứu cho thấy, đứng đầu trong số các thành phần của mật là cholesterol và acid mật. Thông thường, nồng độ acid mật đủ cao để phân hủy cholesterol trong hỗn hợp và giữ nó ở dạng lỏng. Tuy nhiên, nếu một người có chế độ ăn giàu chất béo dễ làm mất sự cân bằng này, khiến gan sản xuất nhiều cholesterol hơn lượng acid mật có thể xử lý.

Kết quả dẫn đến một số cholesterol dư thừa bắt đầu đông đặc thành các tinh thể, hay còn gọi là sỏi mật. Khoảng 80% các loại sỏi mật được gọi là sỏi cholesterol và được tạo ra theo cách này. 20% còn lại bao gồm canxi trộn với sắc tố mật bilirubin, được gọi là sỏi sắc tố. Hồng cầu hình liềm và các rối loạn máu khác, nơi các tế bào hồng cầu bị phá hủy thường có thể dẫn đến sỏi mật sắc tố.

Do chế độ ăn có ảnh hưởng quan trọng đến sức khỏe túi mật nên người bệnh sỏi mật ngoài việc tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sỹ cần thực hiện chế độ ăn uống khoa học: ăn đủ chất, cân bằng, tăng cường thực phẩm giàu chất xơ, ăn vừa phải chất béo, ít cholesterol để giảm nguy cơ hình thành, phát triển sỏi, góp phần tăng hiệu quả điều trị, cải thiện triệu chứng của bệnh.

Bởi vậy, chế độ ăn uống của người bệnh sỏi mật cần chú ý lựa chọn và hạn chế một số loại thực phẩm nhất định. Nguyên tắc chung là tránh những đồ ăn thức uống có nhiều mỡ động vật, giàu cholesterol và chất kích thích; nên trọng dụng rau củ quả tươi giàu sinh tố (đặc biệt là vitamin A) và những thực phẩm có chứa nhiều acid béo không no.

Dưới đây là 8 loại rau củ tốt cho người bệnh sỏi mật

1. Bí đao

Bí đao. (Ảnh: Vietnam+)

Bí đao vị ngọt, tính mát, có công dụng thanh nhiệt tiêu đàm, lợi tiểu tiện, giảm độc và giảm béo, rất thích hợp với người bị viêm túi mật và sỏi đường mật; dùng dưới dạng chế biến thành các món ăn hoặc ép lấy nước uống.

Vỏ bí đao cũng có tác dụng thanh nhiệt lợi tiểu, lợi mật và tiêu thũng, dùng vỏ tươi sắc uống thay trà trong ngày.

2. Cà rốt

Cà rốt vị ngọt, tính bình, có công dụng kiện tỳ tiêu thực, lợi tràng đạo, bổ can minh mục, thanh nhiệt giải độc, hạ khí giảm ho. Đây là loại rau rất giàu caroten, khi vào cơ thể sẽ được gan chuyển hóa thành vitamin A, có tác dụng làm giảm thiểu sự hình thành sỏi đường mật.

3. Củ cải

Củ cải vị cay ngọt, tính mát, có công dụng thanh nhiệt sinh tân, lương huyết chỉ huyết, hóa đàm chỉ khái, lợi tiểu tiện, giải độc... là một trong những thực phẩm lý tưởng cho người bị sỏi mật, sỏi tiết niệu. Dùng củ cải tốt nhất dưới dạng củ tươi rửa sạch, ép lấy nước uống.

4. Củ non của cây niễng

Với vị ngọt, tính mát, củ non của cây niễng có công dụng lợi niệu, giải khát trừ phiền, thanh nhiệt giải độc, thông sữa. Trong thành phần có chứa nhiều chất đạm, sinh tố và khoáng chất, là thực phẩm lý tưởng cho người bị cao huyết áp, sỏi mật và sản phụ ít sữa; có thể dùng dạng tươi sắc uống vài lần trong ngày.

5. Củ mã thầy

Củ mã thầy vị ngọt, tính hơi lạnh, có công dụng thanh nhiệt sinh tân, lương huyết giải độc, hóa đàm tiêu tích; có thể ăn sống, ép lấy nước uống hoặc rửa sạch, thái vụn rồi hãm lấy nước uống.

6. Râu ngô

Râu ngô vị ngọt, tính bình; có công dụng thanh nhiệt lợi tiểu, lợi mật và hạ đường huyết, rất thích hợp với những người bị cao huyết áp, viêm thận, viêm đường tiết niệu, sỏi tiết niệu, viêm túi mật, sỏi đường mật, viêm gan vàng da, tiểu đường. Mỗi ngày dùng 40-60g sắc uống thay trà trong ngày.

7. Rau cần tây

(Ảnh: Getty images)

Vị ngọt đắng, tính mát, cần tây có công dụng thanh nhiệt bình can, lợi mật, lợi thủy kiện vị, hạ huyết áp, giảm mỡ máu, là thực phẩm lý tưởng cho người bị cao huyết áp, rối loạn lipid máu, vữa xơ động mạch, viêm đường tiết niệu, viêm đường mật, sỏi mật; có thể xào nấu trong các món ăn, ăn sống hoặc rửa sạch rồi ép lấy nước uống.

8. Rau diếp cá

Diếp cá vị cay, tính lạnh; có công dụng thanh nhiệt giải độc, lợi niệu tiêu thũng, rất thích hợp với những người bị các chứng viêm nhiễm, viêm túi mật và sỏi đường mật. Có thể ăn sống hoặc sắc uống thay trà hàng ngày với lượng từ 160-200g./.

Nguồn tin: vietnamplus.vn